(Cadn.com.vn) - Nằm ở duyên hải miền Trung, Đà Nẵng chịu nhiều tác động tiêu cực của quá trình biến đổi khí hậu (BĐKH). Rõ nét nhất là bão, lụt, hạn hán mà năm nào cũng gặp phải. Riêng về vấn đề tác động do biển dâng, tưởng rằng Đà Nẵng ít bị hoặc chưa bị ảnh hưởng, tuy nhiên, đây cũng là một vấn đề không thể xem nhẹ.

Mực nước biển dâng và sự không ổn định của địa mạo ở vùng ven biển miền Trung ngày càng diễn biến phức tạp. Mực nước biển dâng bao gồm dâng do thủy triều, dâng do bão, lũ, dâng do BĐKH... Vì vậy, những năm gần đây, tình hình bờ biển bị xâm thực xảy ra nhiều hơn.  Sự đe dọa của mực nước biển dâng lên các khu dân cư và cơ sở hạ tầng  dọc bờ biển là thường xuyên hơn.

Những năm qua, người dân sống dọc ven biển của TP Đà Nẵng thường rơi vào trạng thái lo lắng bởi nạn xâm thực của sóng biển, nhất là vào mỗi mùa mưa bão, nhà cửa, đất đai và nhiều tài sản khác bị sóng cuốn ra biển.  Điển hình trong những năm qua, gần 100 hộ dân sống dọc biển Nam Ô luôn phải sống trong nỗi ám ảnh bởi sự xâm thực của sóng biển. 750ha đất sản xuất, đất sinh hoạt của người dân nơi đây đang dần bị thu hẹp bởi biển ngày càng “ăn” sâu vào đất liền.

Lũ lụt và nước biển dâng từ cơn bão số 9 làm xói lở đất và gây ô nhiễm môi trường trầm trọng. Ảnh: N.E.T

Trong các trận bão cuối năm 2007 và 2008, tại P. Hòa Hiệp Nam (Q. Liên Chiểu), nước biển đã ăn sâu vào đất liền, cuốn trôi nhà cửa và ao tôm của 16 hộ chuyên nuôi tôm giống. Cũng ở khu vực trên, một đoạn đê dài gần 2km chạy dọc sông Cu Đê (đoạn cầu Nam Ô, thuộc P. Hòa Hiệp Bắc) cũng bị sạt lở nghiêm trọng, đe dọa đến sự an toàn của cầu Nam Ô. Sóng biển xâm thực đã đánh sập và hư hỏng hàng chục căn nhà. Sóng biển cũng đã ăn sâu 100m vào khu vực dân cư phía Bắc ghềnh Nam Ô, gần 40 ngôi mộ buộc phải di dời khẩn cấp trước khi bị nước biển nhấn chìm.

 Theo một báo cáo trình bày tại Hội nghị “Đánh giá hiểm họa, khả năng và tình trạng dễ bị ảnh hưởng do tác động BĐKH tại TP Đà Nẵng” tổ chức mới đây, ước tính có 30.000 hộ dân với hơn 170.000 nhân khẩu ở các phường ven biển của Đà Nẵng sẽ bị mất nhà cửa do nước biển dâng cao khoảng 30cm vào năm 2040. Nước biển dâng cũng sẽ làm cho vùng đồng bằng ngập lụt sâu hơn và kéo dài thời gian hơn. Vì vậy, số lượng nhà dân vùng nông thôn bị ngập lụt sẽ tăng lên 40.000 nhà, mức độ thiệt hại sẽ tăng gấp đôi so với năm 1998.     

Vậy đâu là giải pháp? Về giải pháp kỹ thuật, cần quan tâm đầu tư củng cố, bảo vệ và nâng cấp hệ thống đê kè ven biển. Việc quy hoạch, xây dựng các dự án ở những vùng ven biển, cửa sông đều phải tính tới yếu tố ổn định  địa mạo và yếu tố biển dâng một cách cụ thể. Rà soát lại các quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH của thành phố và quy hoạch ngành với các phương án phải đối mặt với nước biển dâng. Đặc biệt, thống kê số hộ và số dân hiện đang cư trú dọc bờ biển thành phố, những nơi bị đe dọa xâm thực để được bố trí đến nơi cư trú mới an toàn trên từng độ cao nhất định, phân bố lại lực lượng sản xuất. Thách thức biển dâng chính là động lực thúc đẩy Nhà nước suy tính sâu sắc hơn trong việc quản lý kinh tế theo vùng lãnh thổ.

Về quản lý, cần tăng cường công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức của cán bộ và của người dân về các phương thức và phương án giảm nhẹ thiên tai, tăng cường năng lực quản lý tổng hợp vùng bờ một cách có hiệu quả. Làm cho cả xã hội nhận thức đầy đủ về tính tất yếu phải ứng phó với BĐKH và tác động của nó đến tự nhiên, KT-XH và AN-QP. 

Lũ lụt và nước biển dâng từ cơn bão số 9 làm xói lở đất và gây ô nhiễm môi trường trầm trọng tại vùng bờ biển Đà Nẵng. Ảnh: ĐÌNH LẠC

Trên địa bàn TP Đà Nẵng hiện đang triển khai dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với BĐKH tại TP Đà Nẵng”, do Quỹ Rockefeller tài trợ, với kinh phí 200.000 USD, đã bước đầu đánh giá tác động của BĐKH đối với 2 quận Liên Chiểu và Sơn Trà, trong đó có vấn đề biển dâng,  nâng cao nhận thức của các nhà hoạch định chính sách về BĐKH, xây dựng chiến lược tăng cường khả năng chống chịu với BĐKH và thiên tai thông qua các buổi hội thảo với sự góp mặt của các cơ quan, hội đoàn thể; đồng thời dự án cũng đã xây dựng và nâng cao năng lực cho người dân tại khu vực quận Liên Chiểu và Sơn Trà về hậu quả, ảnh hưởng và các biện pháp thích ứng của thiên tai dưới tác động của BĐKH. Ngoài ra, dự án cũng đã vận động viện trợ cho hợp phần tiếp theo nhằm triển khai các hoạt động nghiên cứu và đánh giá về ảnh hưởng của BĐKH ở cấp thành phố.                                    

Ngoài ra, cần quan tâm đến hợp tác và điều phối liên vùng để có thông tin, số liệu được cập nhật liên quan đến BĐKH và nước biển dâng ở Việt Nam, trong đó có vùng duyên hải miền Trung; hợp tác trong công tác đào tạo nguồn nhân lực và điều tra nghiên cứu những đề tài khoa học đặt ra cho khu vực. Trước mắt cần khảo sát đo đạc để xây dựng bản đồ địa hình của các vùng ven biển, để xác định bản đồ ngập lụt theo từng cấp dự báo để có phương án bảo vệ thích hợp. Quan tâm đào tạo nguồn nhân lực, phát huy năng lực đào tạo tại các đại học của Đà Nẵng,  nhằm đào tạo cán bộ kỹ thuật có khả năng phân tích dự báo, đề ra các giải pháp đối phó với sự BĐKH và nước biển dâng phù hợp với điều kiện cụ thể của vùng duyên hải miền Trung. 

Các giải pháp nêu trên phải được thực hiện một cách đồng bộ và tùy theo khả năng kinh tế của đất nước, sự hợp tác quốc tế để xác định cấp độ ứng phó  và chống chọi với sự biến đổi của khí hậu trong từng giai đoạn nhất định. Hậu quả không mong muốn do BĐKH mà cụ thể là tình trạng nước biển dâng, sẽ trở thành một sự cản trở không nhỏ trong sự phát triển chung của thành phố và phúc lợi của người dân, nếu chúng ta không tập trung tìm giải pháp ngăn ngừa và đối phó kịp thời.

Dân Hùng